De meeste leidinggevende die ik spreek voelen zich druk en belangrijk. Als ze geen knopen doorhakken worden er geen beslissingen genomen, en zonder bijsturen worden mensen niet voor fouten behoed. Voor de medewerkers moet worden gezorgd. En toch, als ik erop doorvraag, dan blijkt er iets te knagen. Druk en belangrijk is niet hetzelfde als effectief en slagvaardig. Het zorgen voor medewerkers leidt tot kopzorgen, mensen die geen fouten maken leren niet, en die beslissingen, moeten die echt allemaal door de baas genomen worden? In een organisatie waar alles met de baas wordt besproken, wordt er zelden verder gekeken dan de waan van de dag. Door alle afstemming die er nodig is, heeft niemand te tijd om aan morgen te denken. Het werk wegwerken, dat lukt ternauwernood. Laat staan dat er aandacht is voor vernieuwen en verbeteren, een incidentele brainstorm daargelaten.
“De meeste leidinggevenden voelen zich druk en belangrijk, maar niet effectief”
Om effectiviteit vergroten denken leidinggevenden vaak aan loslaten, op de handen zitten. Maar wie op zijn handen zit, kan niet in de juiste richting wijzen. En loslaten? Dat lukt een tijdje. Net zolang tot er tijdsdruk of financiële stress ontstaat, gedicteerd door de kalender en kunstmatige deadlines. Tot het moment dat er iets fout gaat, of beter gezegd, niet precies op de manier die de leidinggevende zelf zou hebben gekozen. Dan wordt er weer direct gestuurd, want zie je, ze kunnen het niet zelf. Bovendien blijft de aandacht bij zowel sturen als loslaten liggen bij de operatie, het dagdagelijkse.
Hoe ontsnap je aan de dynamiek van belangrijk zijn, maar niet effectief? De bestuurder van een school vertelde me onlangs hoe hij zijn managementteam aanstuurt: ‘ik ben niet meer bezig met de inhoud, maar met de vraag hoe anderen leiding geven. Ik versterk verbindingen, vergroot bewustzijn’. En ineens ging er bij mij een lampje branden.
“Wie op zijn handen gaat zitten, kan niet in de juiste richting wijzen”
In een gigantisch onderzoek¹ naar zelforganisatie 28.000 respondenten wereldwijd wordt haarfijn uit de doeken gedaan wat de rol van leiders is bij teams die hoog scoren op zelforganisatie. De teams nemen zoveel mogelijk operationele beslissingen zelf, binnen heldere kaders. Voor leidinggevenden speelt klassiek sturen en loslaten speelt daarin nauwelijks een rol.
Wat wel:
- Gebruik de kracht van verhalen vertellen. In organisaties wordt veel te veel in abstracties gepraat.
- Versterk waarde gedreven werken. Dat kan bijvoorbeeld door in een vergadering een vraag te stellen als deze: ‘als we naar dit vraagstuk kijken vanuit onze kernwaarde ‘authenticiteit, wat zou dan het antwoord zijn’?
- Vergroot bewustzijn over doelen en hogere, grotere doelen: waar draagt het werk dat iemand doet uiteindelijk aan bij? En hoe past het werk in het grotere plaatje van de organisatie?
- Leer anderen hoe ze zelf problemen kunnen oplossen, faciliteer hun proces, maar neem het besluit niet over.
In de bedrijfskunde zijn deze uitgangspunten niet nieuw. Greenleaf, de grondlegger van “servant Leadership’, schreef er in de jaren ’70 al over. Maar om met Cruyff te spreken, je ziet het pas als je het door hebt. Dit is wat ik nu doorheb, en wat ik zie in de wereld tussen sturen en loslaten. Wat zie jij?
Bronnen
1 The HOW report, 2016
Servant Leadership, Greenleaf, 1977
Dit blog is geschreven door:
Blogs van Luuk Willems
Co-founder | Executive Consultant/ Speaker
Luuk Willems is alweer 20 jaar bedrijfskundige. Alhoewel het sec verstrijken van tijd nooit kan worden gezien als persoonlijke verdienste, levert dat hem voldoende bagage op als organisatie-adviseur. Stiekem ziet hij zichzelf liever als een nieuwsgierige veldonderzoeker op safari door het Nederlandse organisatielandschap. In zijn basisuitrusting zitten geen verrekijker of landkaart, maar wel een spiegel en een kompas. En natuurlijk een pakje post-its. Samen met o.a. Ricardo Semler richtte hij Semco Style institute op.
In deze blogs lees je zijn veldobservaties opgedaan in organisaties. Thema’s zijn leiderschap, verandering, zelforganisatie, en alles wat opvalt in organisaties in termen van gedragspatronen en sociale systemen.
Op zoek naar meer inspiratie?
Het is onze missie om mensgerichte organisaties te bouwen. We doen dit onder andere door het aanbieden van programma’s en evenementen. Bekijk hier ons evenementenoverzicht en laat je inspireren.